Şirketlerde temsil yetkisi şirketin günlük işleyişi açısından önem
arz eden bir konudur. Özellikle ulusal veya uluslararası finans kuruluşları
şirketin temsili konusunda aşırı hassasiyet gösterebilirler. Zira şirket
temsilcisinin şirket adına borçlanma konusunda bir sınırlandırılması varsa
bunun finans kuruluşları açısından risk oluşturduğu açıktır.
Elbette
şirketin mali olarak borç ödeyebilme kapasitesi önem arz ederken, şirketi
borçlandıracak yetkilinin de sorumluluğunun hukuki bir tartışma oluşturmayacak
nitelikte olması gerekir.
Şirket yetkilisi ve
yetki sınırları ile ilgili hükümler Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret
Kanunu’nda belirlenmiştir.
Buna Göre;
Türk Borçlar Kanunu Madde 548: Ticari temsilci,
iyiniyetli üçüncü kişilere karşı, işletme sahibi adına kambiyo taahhüdünde
bulunmaya ve onun adına işletmenin amacına giren her türlü işlemleri yapmaya
yetkili sayılır. Ticari temsilci, açıkça yetkili kılınmadıkça, taşınmazları devredemez
veya bir hak ile sınırlandıramaz.
Türk Borçlar Kanunu Madde 549: Temsil yetkisi, bir
şubenin işleriyle sınırlandırılabilir. Temsil yetkisi, birden çok kişinin
birlikte imza atmaları koşuluyla da sınırlandırılabilir. Bu durumda,
diğerlerinin katılımı olmaksızın temsilcilerden birinin imza atmış olması,
işletme sahibini bağlamaz. Temsil yetkisine ilişkin yukarıdaki sınırlamalar,
ticaret siciline tescil edilmedikçe, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı hüküm
doğurmaz. Temsil yetkisine ilişkin diğer sınırlamalar, tescil edilmiş olsalar
bile, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
Ayrıca Türk Ticaret Kanunu
233. Madde, 234. Madde ve 235. Maddede temsil ve temsilci ile ilgili şu
hükümler yer almaktadır;
Türk Ticaret Kanunu Madde
233:
(1) Şirketi temsile yetkili
olan kimse, şirketin işletme konusuna giren her türlü işi ve hukuki işlemleri
şirket adına yapmak ve şirketin unvanını kullanmak yetkisine sahiptir. Bu
yetkiyi sınırlayan her şart, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
(2) Ancak, şirket
sözleşmesinin tescil ve ilanı gerekli hükümlerine göre şirketin bağlanabilmesi
için birlikte imza şart kılınmışsa, bu şart, üçüncü kişilere karşı da geçerlidir
Türk Ticaret Kanunu Madde
234:
(1) Şirketi temsil yetkisini
haiz olan kimseler tarafından, açık veya zımni olarak şirket adına yapılmış
olan işlemlerden dolayı, şirket alacaklı ve borçlu olur.
(2) Bir ortağın şirkete ait
görevlerini yerine getirirken işlediği haksız fiillerden şirket de doğrudan
doğruya sorumludur.
Türk Ticaret Kanunu Madde
235:
(1) Haklı sebeplerin varlığı
hâlinde temsil yetkisi, bir ortağın başvurusu üzerine, mahkemece
kaldırılabilir. Gecikmesinde tehlike bulunan hâllerde mahkeme temsil yetkisini
ihtiyati tedbir olarak kaldırıp bu yetkiyi bir kayyıma verebilir. Kayyımın atanmasını,
görevlerini, mahkemece verilen temsil yetkisini ve bunların sınırlarını,
mahkeme resen tescil ve ilan ettirir.
(2) Ticari mümessil, temsil
yetkisini haiz ortakların tümü tarafından üçüncü kişilere karşı geçerli olacak
şekilde görevden alınabilir.
Kanunların belirlediği bu
çerçevelere göre yayımlanan yönetmelikler, kanunun şekli ve unsurları ile
birlikte bize yol gösterici olacaktır. Ancak yazımızın konusunu da oluşturan
Temsil ve İlzam yetkisi 12/12/2019 Tarihli “Ticaret Sicili Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik” in 11819 Sayılı Kararına göre değişikliğe
uğramıştır. Buna göre;
Madde 19: Aynı yönetmeliğin 64 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “onaylanmış” ibaresinden
sonra gelmek üzere “veya müdürlükte huzurunda imzalanmış” ibaresi
eklenmiş, (b) bendinde yer alan “temsil ve ilzama” ibaresi “temsile”
şeklinde ve “şirket unvanı altında atacakları imzaların noter onaylı
örneği” ibaresi “kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca düzenlenmiş imza
beyannameleri” şeklinde değiştirilmiştir.
Yukarıdaki kanun maddeleri
ve ilgili yönetmeliğe göre şirket temsilcisinin sadece temsil yetkisinin
olması, şirketin borçlanması açısından temsilciyi sınırlandırmağı görülecektir.
Dolayısıyla ilgili yönetmeliğin yayım tarihi olan 12.12.2019 tarihinden sonra
kurulan şirketlerde “temsil ve ilzam” ifadesine gerek yoktur. Ancak maalesef bu
açık kanuni hükümlere ve uygulama esaslarına rağmen Temsil ve İlzama Yetkilidir
ifadesinin olması gerektiği, bir tartışma konusu olabilir.
Temsil yetkisinin verilmesi
veya ana sözleşmedeki bazı maddelerin değiştirilmesi ile ilgili süreçler
şirketlerin hukuki yapıları ile yakından ilgilidir. Ancak eskiden olduğu
gibi şirket karar defterinde karar alıp Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde değişikliği
yapmak mümkün değildir. Eğer Temsil yetkisine ilave olarak ilzam ifadesini de
ana sözleşmeye eklemek isterseniz bunun mümkün olmadığını göreceksiniz. Konuyla
ilgili olan herkesin bildiği gibi şirket ana sözleşmesinde yapılacak
değişiklikler MERSİS sistemi aracılığıyla yapılmaktadır. MERSİS sistemi sadece
“temsile” yetkili ifadesini “temsil ve ilzama” yetkilidir şeklinde revize
etmenize izin vermeyecektir. Dolayısıyla genel kurul kararı veya yönetim kurul
kararı alınsa bile MERSİS sisteminden bu değişiklik girişi yapılamayacak ve
dolayısıyla Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlanmayacaktır. Çünkü “temsil ve
ilzama yetkilidir” ifadesinin hukuki temeli 12.12.2019 tarihinde Resmî
Gazete’deki yönetmelik ile kaldırılmış ve “temsile yetkilidir” ifadesinin
varlığı yeterli hale gelmiştir. Kanunlara ve yönetmeliklere göre temsilci
borçlanma yetkisi bakımından tam yetkilidir.
Ulusal ya da uluslararası
her kişi ya da kuruluş buna göre işlem yapmak zorundadır. Doğal olarak “ilzama
yetkilidir” ifadesinin olmaması, “şirket yetkilisinin, şirketi borçlandırmaya
yetkisinin olmadığı” çıkarımı, uygulanabilir ve güncel bir yaklaşım olmayacaktır.
Kişinin şirket ana sözleşmesinde Temsile yetkili olarak belirlenmesi borçlanma
açısından yeterlidir.
Kaynaklar:
- Ticaret Sicil
Yönetmeliği : https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20124093.pdf
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder