SINAİ MÜLKİYET HAKLARINDA İSTİSNA

      Hukuki açıdan korunmaya değer görülen fikir, zekâ ve beceri ürünleri sınai mülkiyet ve telif hakları olarak iki kısımdan oluşur. Genel olarak edebi ve ilmi eserler, güzel sanatlar ve müzik eserleri telif haklarını oluştururken, buluşlar, markalar, sınai tasarımlar, know-how, ticari sırlar ise sınai mülkiyet kapsamındadır. Teknolojik gelişme ve buluşların hem geliştirilmesi hem de yaygınlaştırılması amacıyla KVK 5/B maddesinde istisna yoluyla teşvik sağlanmıştır. Buna göre;

5-1-K KİRA SERTİFİKASI İHRACI AMACIYLA HER TÜRLÜ VARLIK VE HAKLARIN SATIŞINDAN DOĞAN KAZANÇ İSTİSNASI

 

KVK’nda 5/1-k maddesinde Kiralama Sertifikası ihracı amacıyla her türlü varlık ve haklarının satışından doğan kazanç, vergisel açıdan istisna kapsamında yer alır.

Kira sertifikası ihracı amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla varlık ve haklarını varlık kiralama şirketlerine devreden mükellefler ve bu varlık ve hakları devraldıkları kurumlara sözleşme süresi sonunda devreden varlık kiralama şirketleri bu istisnadan yararlanabilir.

5/1-J SAT-KİRALA-GERİ AL İŞLEMLERİNDEN DOĞAN KAZANÇLARDA İSTİSNA

 

"Sat-kirala-geri-al" (leaseback) işlemi, bir varlığın (genellikle gayrimenkul) önce satılması, ardından aynı varlığın satın alan tarafından kiralanması ve satıcı tarafından geri kiralanması anlamına gelir. Bu işlem genellikle nakit akışı sağlamak veya varlık değerini geri kazanmak amacıyla kullanılır.

Sat-kirala-geri-al işlemi, bir varlığı elinde tutmak isteyen ancak nakit ihtiyacı olan bir kişi veya şirket için avantajlı olabilir. Satıcı, varlığı satarak hemen nakit elde eder ve ardından aynı varlığı geri kiralayarak faaliyetlerine devam edebilir. Kiralama süreci genellikle belirli bir dönem için yapılır ve kiracılar genellikle varlık üzerinde kontrol sahibi olurlar.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU’NDA RİSTURN İSTİSNASI

 

Risturn kelimesi “geri verme” anlamında kullanılmaktadır. Kooperatiflerde kar dağıtımı olmadığı için ortaklarla yapılan işlemlerden kaynaklanan gelir-gider farkının ortaklara iadesine risturn adı verilir. Kooperatiflerde risturn istisnası, Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-i maddesinde düzenlenmiştir.

Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri bedellerden harcanmayarak ortaklara iade edilen kısımlar, risturn istisnasından yararlanacaktır. Bu kural bütün kooperatif türleri için geçerlidir. İade edilen ödeme nakden yapılabileceği gibi hesaben de yapılabilir.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU 5-1-I EĞİTİM KURUMLARININ İŞLETİLMESİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR İSTİSNASI

 

İstisnanın Kapsamı

-       Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okullarının işletilmesinden elde edilen kazançlar,

-       Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kapsamında yer alan özel kreş ve gündüz bakımevlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlar,

-       Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yarınına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlar

Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-I maddesi uyarınca istisnaya tabidir.

5-1-H YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAAT, ONARIM, MONTAJ İŞLERİ İLE TEKNİK HİZMETLERDEN SAĞLANAN KAZANÇLARDA İSTİSNA

 

Yurt dışında bulunan işyerleri veya daimî temsilcilikleri aracılığı ile yapılan yurt dışı inşaat, bakım onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların vergi yüküne bakılmaksızın, elde edilen kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

İnşaat, onarım ve montaj işlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesi şarttır. Bu işlere bağlı teknik hizmetlerin Türkiye’den verilmesi mümkündür. Bu durum istisnaya engel teşkil etmez. Örneğin yurt dışında yapılacak inşaat işine ilişkin Türkiye’de proje hazırlanması istisnaya engel teşkil etmez. Ancak bu projenin yapılacak inşaat işi ile ilgisi olmaması durumunda yapılan iş hizmet ihracı sayılacak ve vergilendirmeye tabi olacaktır.